Narahatlıq pozuntusu / Həyəcan təşviş pozuntusu


Narahatlıq pozğunluğu nədir?

Narahatlıq pozğunluğu sizi gündəlik həyatınızda qarşılaşdığınız problemlərin öhdəsindən gəlməyə hazırlayır və daha sürətli qərarlar verməniz üçün mühit yaradır. Anksiyete əslində beyninizin stresə cavab vermə və sizi qarşıdakı potensial təhlükələr barədə xəbərdar etmə üsuludur. Cəmiyyətin təxminən 18%-i anksiyete pozğunluğundan əziyyət çəkir və problemin artması ilə xəstəlik səviyyəsinə qədər irəliləyə bilər. Narahat olan insan həmişə ən pis ssenari haqqında düşünür və bu düşüncələr onların nəzarətindən kənarda qalır.

Davamlı olaraq təşviş və narahatlıq yaşayan insanın sosial həyatı pozula bilər, psixi sağlamlığı pisləşə və gündəlik işlərdə səmərəliliyi azala bilər. Beləliklə, narahatlıq pozğunluğu olan insanların həyat keyfiyyəti əhəmiyyətli dərəcədə azalır.

Narahatlıq pozğunluğu kimdə daha çox olur?

Statistikaya görə, narahatlıq pozğunluğu kişilərə nisbətən qadınlarda daha çox rast gəlinir. Həddindən artıq qoruyucu davranışla böyüdülmüş uşaqlarda, ətrafdan daima mənfi reaksiyalar alan və sıxışdırılan insanlarda narahatlıq daha çox olur. Uşaqlıqda yaşanan mənfiliklər, travmalar və bədbəxtliklər artdıqca, narahatlıq riski də eyni vaxtda artır. Bundan əlavə, ailədə və ya yaxınlarda narahatlığın olması riski artırır. Çünki bu xəstəlikdə genetik ötürülmə mümkündür.

Narahatlıq pozğunluqları nədir?

Narahatlıq pozğunluğunun bir neçə növü var:

  • Ümumiləşdirilmiş narahatlıq pozğunluğu: Heç bir səbəb olmadan həddindən artıq narahatlıq və gərginlik hissidir.
  • Panik atak: Ani və güclü qorxu panik ataklara səbəb ola bilər. Bu vaxt sinənizdə ağrı hiss edə, bədəninizdə tər axıntısı ola bilər və ürək döyüntünüzdə sürətlənmə müşahidə edə bilərsiniz. Bəzən proses o qədər ağır ola bilər ki, boğulduğunuzu və ya infarkt keçirdiyinizi düşünürsünüz.
  • Sosial narahatlıq pozğunluqları: Şəxsi münasibətlərinizdə başqalarının hərəkətlərini mühakimə etmələri və onlara lağ etmələri narahatçılıq vəziyyəti adlanır.
  • Spesifik fobiyalar: Bu, yüksəklik qorxusu kimi özünü göstərə bilər. Bu qorxusu olan insanlar təyyarəyə minməkdən və ya hündür mərtəbəli evlərdə yaşamaqdan narahat ola bilərlər.
  • Aqorafobiya: Bir izdihamda, fövqəladə hadisə baş verdikdə, hərəkətliliyiniz məhdud olduğu üçün qorxu və narahatlıq hiss edə bilərsiniz.
  • Ayrılıq narahatlığı: Əgər sevdikləriniz sizi tərk etdikdə çox narahat olursunuzsa və hər zaman qarşınızda olmalarını istəyirsinizsə, ayrılıq narahatlığı yaşayırsınız.
  • Seçici lal: Bəzi uşaqlar danışaraq ailələri ilə ünsiyyət qura bilsələr də, ictimai yerlərdə danışa bilmirlər.

Narahatlıq pozğunluqlarının səbəbləri nələrdir?

Narahatlıq pozğunluqlarının səbəbləri aydın şəkildə başa düşülmür. Ancaq travmatik hadisələr, müxtəlif təcrübələr, sağlamlıq problemləri, irsi faktorlar kimi əlamətlərin narahatlıq pozğunluqlarını dəstəklədiyi görülür. Anksiyete pozğunluqları genetik səbəblərə görə də baş verə bilər. Buna görə də yaxınlarınızdan hər hansı birində bu xəstəlik varsa, risk altındasınız deməkdir. Beyninizin qorxu və duyğuları idarə edən hissələrinin səhv əlaqəsi narahatlıq pozğunluğuna səbəb ola bilər.Ətraf mühitin travmaları (uşaqlıq dövründə zorakılıq, ölüm və ya sevilən birinin hücumu kimi) səbəbindən narahatlıq pozğunluğu ilə qarşılaşa bilərsiniz. Ürək, ağciyər, tiroid, şəkər kimi sağlamlıq problemləri narahatlıq pozğunluğuna səbəb ola bilər.

Narahatlıq pozğunluqlarının əlamətləri hansılardır?

Anksiyete pozğunluğunun bəzi əlamətləri aşağıdakılardır.

  • Gərginlik, narahatçılıq, çaxnaşma hissi
  • Nəfəs darlığı, quru ağız
  • Sanki pis bir şey olacaq kimi narahat olmaq
  • Ürək döyüntüsünün həddindən artıq sürətlənməsi
  • Həddindən artıq tərləmə
  • Əllərin titrəməsi
  • Diqqət, konsentrasiya problemləri
  • Həzm problemləri
  • Narahatlığa səbəb olacaq təsirlərdən qaçınma vəziyyəti
  • Əsas simptomlar arasında yuxu problemləri var

Narahatlıq pozğunluqlarının müalicə üsulları hansılardır?

Anksiyete pozğunluğunun simptomlarını azaltmaq və narahatlığı idarə etmək üçün bir çox müalicə alternativi mövcuddur. Ancaq ən çox yayılmış iki müalicə psixoterapiya və dərmanlardır. Hansı müalicə metoduna daha yaxşı cavab verəcəyiniz sınaq və səhv yolu ilə müəyyən edilə bilər.

Psixoterapiya: Məsləhət və ya danışıq terapiyası kimi tanınan psixoterapiya, narahatlıq əlamətlərini azaltmaq üçün bir terapevtlə işləməyi əhatə edir. Bu tip məsləhətlərdə siz emosiyalarınızın davranışınıza necə təsir etdiyinin şahidi ola bilərsiniz. Psixoterapiya narahatlıq pozğunluğunuzu anlamaq və idarə etmək yollarını öyrənmək üçün yüksək təsirli bir müalicədir.

Dərman müalicəsi: Həkim narahatlıq əlamətlərini aradan qaldırmaq üçün müxtəlif antidepresanlar, dərmanlar və sedativlərdən istifadə edə bilər. Dərmanların əsas məqsədi qısa müddətli relyefdir, onlar uzunmüddətli istifadə üçün nəzərdə tutulmur. 

Uzman.az psixoloq platforması

www.uzman.az | 070 254 96 00

Yazdığı məqalələri: 88 bütün yazılarına bax
Suallara verdiyi cavablar: 0 bütün cavablara bax
17.06.2023
Salam. Mən 18 ildir yuxusuzluqdan əziyyətçəkirəm.çox antidepresantlar qəbul etmişəm.nəticə yox.hal hazırda klonezapamdan istifadə edirəm.xəstəliyi aradan qaldırmaq uçun nə etmək lazımdır ?

31.01.2024
Salam mən çox tez tez ölümü düşünürəm və qorxuram birdə yeniyetməlik dövründəyəm bunun dövrlə əlaqəsi var?

Quote: Akıllınur
Salam mən çox tez tez ölümü düşünürəm və qorxuram birdə yeniyetməlik dövründəyəm bunun dövrlə əlaqəsi var?



Rəy yaz

Öz psixoloqunu tap

-- Seçin --
  • -- Seçin --
  • Kişi
  • Qadın
-- Seçin --
  • -- Seçin --
  • Depressiya
  • Stress
  • Narahatlıq
  • Panik ataklar
  • Özgüvən əksikliyi
  • Diqqət dağınıqlığı
  • Ünsiyyət problemləri
  • Nitq ləngiməsi
  • Fobiya və qorxular
  • Autizm
  • Qısqanclıq
  • Həyəcan pozuntusu
  • Əhval dəyişikliyi
  • Yuxu pozuntusu
  • Yemək pozuntusu
  • Tənhalıq hissi
  • Emosional asılılıq
  • Sosial media asılılığı
  • Alkoqol asılılığı
  • Pis vərdişlər
  • Uşaq psixologiyası
-- Seçin --
  • -- Seçin --
  • Yazılı konsultasiya
  • Səsli konsultasiya
  • Görüntülü konsultasiya
  • Üz-üzə konsultasiya
-- Seçin --
  • -- Seçin --
  • Azərbaycan dilində
  • İngilis dilində
  • Rus dilində
Seçimi təmizlə
Axtar